Wijkpark Ten Boomgaard

Het stadsbestuur heeft als doel om de Kerkebeek leefbaarder en zichtbaarder te maken, met een continu pad voor fietser en voetganger. We willen met dit project een meerwaarde creëren voor ecologie, stad, gebruikers en inwoner. Dankzij deze ingrepen zal de Kerkebeek een centrale rol spelen in het publieke leven van Sint-Michiels.

Het opwaarderen van de Kerkebeek en het Kerkebeekpad moet een voorbeeld vormen voor toekomstige projecten. Hierbij gaan vrijetijdsbeleving, natuur, veiligheid, mobiliteit en klimaat hand in hand. Bovendien past dit project ook binnen de uitbouw van de buurtverbinding en het creëren van ontmoetingsplaatsen.

In opdracht van Stad Brugge maakte studiebureau Jonckheere en ontwerpbureau Pauwels een ontwerp voor een eerste deel van het traject van de Kerkebeek, namelijk het stuk vanaf de Dorpsstraat tot aan het WZC.

Deze plek was oorspronkelijk een beekvallei. Met dit project willen we deze site zo veel mogelijk in ere herstellen. Het opnieuw openleggen van de Kerkebeek is een enorme meerwaarde voor de omgeving.

Water

Wat velen niet weten is dat onder het rode fietspad een driedubbele koker ligt. Ter hoogte van WZC Ten Boomgaard blijft de koker zitten. Verder richting de Dorpsstraat en aan de andere kant, richting het Boudewijn Seapark, verdwijnt de overwelving van de koker. De enorme constructie van de overwelving zal voorzichtig worden opgebroken en hergebruikt in de nieuwe parkaanleg. Ze reflecteert een belangrijke evolutie rond het omgaan met water: van leuke beek over een open riolering naar een gemengd, ingebuisd stelsel met overstortingen tot terug een propere waterloop met ecologische waarde.

Ter hoogte van Ter Beke komt een aftappunt waar stadsdiensten hemelwater kunnen oppompen voor de veegwagens die de straten het hele jaar rond proper houden. Daarnaast zullen ze het water ook gebruiken om bomen en planten water te geven in Sint-Michiels.

Parallel aan de ingekokerde Kerkebeek loopt, op grote diepte, een collector van Aquafin. Deze moet op enkele plaatsen opschuiven. De nodige grondwerken daarvoor gebeuren eerst en vooral. In functie van die werkzaamheden is bemaling op diverse plaatsen noodzakelijk. De bemaling wordt zoveel mogelijk gelimiteerd in tijd en ruimte om de gevolgen op de grondwaterstand tot een minimum te beperken. Het najaar is in theorie de ideale periode om dergelijke werkzaamheden uit te voeren aangezien het grondwater op dat ogenblik het laagst staat.

Groen

De plantenkeuze is divers en aangepast aan de ondergrond en de ligging: zon- of schaduwzijde, watergebonden of droog. De verschillende bodemtypes staan garant voor verschillende plantenhabitats.

10 hoogstammige bomen worden binnen de werfzone verplant in het najaar van 2022. Op die manier gaan ze niet verloren maar geven we ze een tweede leven.

Spelen

Ook voor de school en voor kinderen uit de buurt heeft dit project een toegevoegde waarde. Langs Ten Boomgaard zal een rechtstreekse toegang zijn tot de nieuwe parkomgeving. Het amfitheater, met zicht op het open water, kan dienst doen als buitenklas of aanleiding geven om te spelen op een zeer veilige manier.

Spelen op en naast het water is een kernelement van het ontwerp. Er zijn zo goed als geen ‘speeltoestellen’ voorzien, maar we zetten maximaal in op bespeelbaar publiek domein. Er komen onder meer graszones, klim- en zitmuurtjes en stapstenen in het water.

Voor dit project werkt de Stad nauw samen met de medefinanciërder en beheerder van de (ondergrondse) koker van de Kerkebeek: de Vlaamse milieumaatschappij (VMM). In mei 2022 werd aannemer Persyn aangesteld om deze opdracht uit te voeren. De werkzaamheden zijn gestart op 10 oktober 2022 en duren 300 werkdagen. Het einde is dus pas voorzien in 2024.

Welke werkzaamheden werden al uitgevoerd?

• Bomen: in oktober 2022 werden heel wat bomen verplant met een speciaal daarvoor uitgeruste machine. We doen er alles aan om zo veel mogelijk bomen te sparen, bijvoorbeeld door ze te verplanten wanneer mogelijk.
• Kant Dorpsstraat: in mei boorde een machine secanspalen in de grond ter hoogte van de Dorpsstraat. Deze palen maken deel uit van een keermuur waarlangs de Kerkebeek zal stromen. De aannemer voerde deze delicate werkzaamheden met de nodige voorzichtigheid uit, want aan beide zijden van de palen lopen collectoren en rioleringen van Aquafin. Daarnaast stroomt de Kerkebeek tijdens de werkzaamheden verder via 3 kokers in de ondergrond.
• Kant Dolfinarium: aan de overkant van het wijkpark, ter hoogte van het Dolfinarium, werd een deel van de toekomstige uitstroomconstructie gebouwd. Daar zal de beek in de toekomst in de openlucht stromen.
• Riolering: op het hele terrein werden de rioleringen vernieuwd. Er is nu een gescheiden stelsel voor afvalwater en regenwater en de huisaansluitingen worden aangelegd. Bovendien voerde de aannemer ook onvoorziene rioleringswerkzaamheden uit ter hoogte van WZC Ten Boomgaarde en daar waar de achterkant van de woningen in de Dorpsstraat aan het park grenzen.
• Bruggen: de funderingen voor de 3 nieuwe bruggen zijn geplaatst. Ook tijdens deze werkzaamheden moest de aannemer rekening houden met de complexe ligging van rioleringsbuizen, nutsleidingen, collectoren en de ingebuisde Kerkebeek die er nog steeds stroomt.

Begin 2024: aanleg van het park met paden, groen en beekafwerking.

De werkzaamheden in beeld

• Eind oktober 2023 werden met een drone beelden gemaakt van de werkzaamheden aan de Kerkebeek.
  Augustus 2023: de aannemer graaft het nieuwe beekprofiel uit. Bekijk het filmpje hier.
  Ondertussen berekenen en ontwerpen ingenieurs de drie bruggen.
• Najaar 2022: start werkzaamheden 

Dit initiatief kadert binnen een programma van de Vlaamse Milieumaatschappij dat deel uitmaakt van de Blue Deal.
De Blue Deal is een programma dat de Vlaamse Regering lanceerde in de strijd tegen waterschaarste en droogte. 
Het programma bevat meer dan 70 acties en 400 projecten. Met de Blue Deal slaat Vlaanderen de weg in van minder verharding, meer vernatting en maximaal circulair watergebruik.