Kansrijke alternatieven om onze kust komende 100 jaar te beschermen gekend

Het co-creatie onderzoekstraject Kustvisie van de Vlaamse overheid is succesvol afgerond. Meer dan 90 stakeholders onderzochten de mogelijke alternatieven om onze kust de komende 100 jaar en langer te blijven beschermen tegen overstromingen uit zee. Op basis van dat onderzoek blijven voor de strandzones nog twee kansrijke alternatieven over:

• de hoog- en laagwaterlijn behouden waar ze nu is (alternatief ‘Ter plaatse’);
• op termijn gefaseerd verschuiven richting de zee (gemiddeld 100 meter) (alternatief ‘Zeewaarts’).

Voor elk van de vier kusthavens blijven er per haven twee tot vier kansrijke alternatieven over. Deze alternatieven vormen het startpunt om de komende twee jaar een Vlaams strategisch beleidsplan op te maken.

Voor de kinderen van onze kleinkinderen

Het co-creatie onderzoekstraject Kustvisie bouwt verder op het Masterplan Kustveiligheid – dat momenteel in uitvoering is en elke plaats langs onze kust minstens tot een zeespiegelstijging van 30 centimeter (t.o.v. 2000) beschermt. Concrete voorbeelden van maatregelen uit het Masterplan Kustveiligheid zijn:

• de vele strandsuppleties;
• de al gerealiseerde golfdempende uitbouw in Wenduine in de vorm van zitbanken langs de promenade;
• de in aanbouw zijnde stormvloedkering in de haven van Nieuwpoort.

Dat is voldoende om onze hele kust minstens tot 2050 te beschermen, maar om onze hele kust daarna te beschermen zullen extra maatregelen nodig zijn. Daarom is de Vlaamse overheid in 2021 gestart met dit co-creatie onderzoekstraject.

Strandzones: hoog- en laagwaterlijn behouden of verschuiven richting zee

Van de onderzochte alternatieven voor de strandzones werden enkel de alternatieven ‘Ter plaatse’ en ‘Zeewaarts’ als kansrijk beoordeeld.

Bij ‘Ter plaatse’ blijven de hoog- en laagwaterlijn waar ze vandaag zijn.
Bij ‘Zeewaarts’ verschuiven ze op lange termijn gemiddeld een honderdtal meter richting zee.

De Vlaamse overheid kan beide alternatieven de komende honderd jaar of langer in kleine stapjes uitrollen of net in hele grote stappen. Het alternatief ‘Zeewaarts’ lijkt meer kansen dan het alternatief ‘Ter plaatse’ te bieden, omdat het een optie is om op lange termijn aan al onze stranden opnieuw duinen te creëren én de huidige strandbreedte te behouden en op vele plaatsen zelfs licht te verbreden.

In beide alternatieven zal wellicht vóór 2060 minstens een eerste ophoging en verbreding aan onze dijken en duinen ter hoogte van De Haan-Wenduine nodig zijn.
Daarna zullen wellicht de dijken en duinen in Oostende aangepast moeten worden. De komende jaren zal dit verder in detail onderzocht worden.

Deze figuren tonen het verschil tussen het alternatief “Ter plaatse” en het alternatief “Zeewaarts”. Het alternatief Zeewaarts (afbeelding rechts) toont de meest zeewaartse ligging van de hoogwaterlijn: gemiddeld een honderdtal meter meer zeewaarts dan nu.
Verder in het persbericht vindt u een link naar het beeldmateriaal.

Overblijvende alternatieven Havenzones

Voor elke haven zijn de kansrijke alternatieven verschillend. Onafhankelijk van welk alternatief per haven uiteindelijk gekozen wordt, zullen er de komende decennia in de havens van Oostende, Blankenberge en Zeebrugge extra beschermingsmaatregelen uitgevoerd moeten worden.

Zeebrugge

De haven van Zeebrugge zal sowieso een open toegang tot zee moeten behouden. Dit is het enige redelijke alternatief voor de voorhaven van Zeebrugge. In de voorhaven van Zeebrugge zullen de komende decennia veel werken moeten gebeuren. Een eerste ophoging van de strekdammen en kades moet allicht vóór 2060 gebeuren. Gezien de enorme oppervlakte van de voorhaven zal dit de komende decennia stapsgewijs aangepakt worden.

Er is specifieke aandacht voor de jachthaven in Zeebrugge. Om de jachthaven vanaf 40 centimeter zeespiegelstijging te blijven beschermen, lijkt de aanleg van een stormvloedkering de beste optie. Maar ook de aanleg van een sluis is een nog verder te onderzoeken optie. Een definitieve keuze is wellicht tegen 2040 nodig, de aanleg ervan is wellicht nodig vóór 2060. Pas tegen +2 m zeespiegelstijging zijn daarna nieuwe maatregelen nodig.

Oostende

In de haven van Oostende zal er tussen 2030 en 2050 ofwel een verdere ophoging rondom de hele haven nodig zijn, ofwel de aanleg van een stormvloedkering of een sluis in de voorhaven. Indien voor een sluis wordt gekozen zullen de strekdammen zo’n 800 meter langer gemaakt moeten worden. De Stad Oostende, de Haven van Oostende en de Vlaamse overheid zullen voor 2030 samen verdere stappen moeten zetten om ten laatste tegen 2030 een beslissing hierover te kunnen nemen. Afhankelijk van de gekozen oplossing zijn daarna pas vanaf +1 m of vanaf +2 m zeespiegelstijging nieuwe maatregelen nodig.

Blankenberge

Ook in Blankenberge liggen nog diverse alternatieven op tafel. En ook hier dient ten laatste tegen 2030 een keuze gemaakt te worden, zodat de realisatie hiervan tussen 2030 en 2050 kan plaatsvinden. Vanuit het co-creatie onderzoekstraject wordt ingeschat dat een bescherming met behulp van een stormvloedkering het meest wenselijke alternatief is. Maar ook de aanleg van een sluis is een nog verder te onderzoeken optie. Pas tegen +2 m zeespiegelstijging zijn daarna nieuwe maatregelen nodig.

Nieuwpoort

In Nieuwpoort wordt momenteel een stormvloedkering gebouwd in de havenmond. Deze zal de haven en het achterliggend gebied beschermen tot een zeespiegelstijging van 80 cm.

Aansluiting Frankrijk en Nederland

De alternatieven die nu voorliggen werden op ambtelijk niveau allemaal uitvoerig besproken met onze buurlanden. De buurlanden kijken met veel interesse naar de stappen die we al succesvol gezet hebben. De overgebleven alternatieven kunnen ter hoogte van de Franse grens zonder problemen aansluiten op het duinenrijke grenslandschap van Frankrijk.

En ter hoogte van de Nederlandse grens zal Vlaanderen samen met Nederland de grensoverschrijdende Zwindijk moeten ophogen om ook daar netjes te kunnen aansluiten op de beschermingsmaatregelen van onze noorderburen.

Meer informatie

Meer informatie over het projecten vind je op www.kustvisie.be 

• De synthesnota van het co-creatie onderzoekstraject kun je raadplegen op www.kustvisie.be/synthesenota.
• Meer informatie over de co-creatie aanpak.
• Meer informatie over de niet-redelijk bevonden alternatieven voor de strandzones.