Het Beleidsplan Ruimte Brugge

De strategisch visie brengt het beeld van de stad die we in 2050 willen zijn. Ze kijkt dus op heel lange termijn en duikt dan ook niet in detail of in concrete projecten, de strategische visie bevat robuuste krachtlijnen die een hele tijd mee kunnen.

Op 18 december 2023 keurde de gemeenteraad het Beleidsplan Ruimte Brugge goed. 

Het beleidsplan werd overgemaakt aan het departement Omgeving en de deputatie van de provincie West-Vlaanderen. Deze hogere overheden maakten geen voorbehoud van de beleidsopties in het Beleidsplan Ruimte Brugge. Het besluit werd kenbaar gemaakt in het Staatblad op 5 april 2024. 14 dagen na publicatie in het Staatsblad treedt het BRB in werking. 

Met 5 ambities zetten we koers naar het Brugge dat we in 2050 willen zijn. De grote lijnen van die koers werden al uitgezet op Vlaams niveau, de accenten leggen we op basis van de Brugse context. Met die 5 ambities leveren we het Brugse maatwerk op de Vlaamse Strategische Visie.

De vijf ambities vormen samen één verhaal en vertellen ons hoe we Brugge in 2050 zien. Dit verhaal vertrekt niet van een leeg blad, we bouwen voort op het ruimtelijk beleid van de voorbije decennia en we willen de kwaliteiten die we in Brugge vinden nog versterken want op vandaag is het al goed leven in onze stad.

De 5 beleidskaders

In vijf beleidskaders stippelen we uit hoe we dat beeld van Brugge van 2050 - of de strategische visie - gaan waarmaken en wat we daarvoor gaan doen tegen 2030.

• Groen-blauw raamwerk activeren
• Wijkdynamiek concentreren
• Woonweefsel transformeren
• Campussen intensiveren
• Transformatieplekken regisseren

De strategische visie en de vijf beleidskaders vormen samen het Beleidsplan ruimte Brugge dat de Gemeenteraad op 27 maart 2023 voorlopig heeft vastgesteld.

Brugge Vandaag - Anno 2022

De nota 'Brugge Vandaag 2022' ondersteunt het BRB. Het is een toestandsrapport dat informatie bevat over trends, kansen en uitdagingen die vandaag relevant zijn in de stad. Met die informatie onderbouwt het de beleidskeuzes die in het BRB worden gemaakt.

Tegelijk is de nota een instrument voor monitoring. Na de versie uit 2022 volgen ook versies in 2026, 2032 ... waarin opnieuw gerapporteerd wordt over de actuele toestand. De vergelijking tussen opeenvolgende versies laat Stad Brugge toe om het BRB waar nodig aan te passen.

Stad Brugge maakt in het Beleidsplan Ruimte Brugge (BRB) de best mogelijke keuzes voor mens en milieu, met zo veel mogelijk positieve en zo min mogelijk negatieve milieu-effecten. Dit onderzochten de Stad in een milieueffectrapport of MER. De weg naar een definitief MER is wettelijk uitgestippeld.

Met het MER verzekert het stadsbestuur zich ervan dat het de milieu-effecten die het Beleidsplan Ruimte Brugge (BRB) kan hebben, integraal en op een strategisch niveau heeft meegenomen. De opmaak van het MER verliep parallel met die van het BRB. Het Team Omgevingseffecten Vlaanderen waakte er als onafhankelijke overheidsadministratie over dat het onderzoek gedegen gebeurde en dat de wettelijk te nemen stappen nageleefd werden.

Het Beleidsplan Ruimte is een stadsbreed plan, omdat ruimte maken samenwerken is. Met velen samen maken we de stad tot een plek waar het goed wonen, werken en ondernemen is, aantrekkelijk om er te investeren, een stad die het bezoeken meer dan waard is, een stad waar er plaats is voor open ruimte en voldoende plek om te bouwen. Bouwen aan de ruimtelijke toekomst van de stad, doe je als bestuur dus niet alleen.

Naar een Beleidsplan Ruimte door gesprek en dialoog

Het BRB is een beleidsdocument waarmee het stadsbestuur beleidsmatig aan de ruimtelijke toekomst van de stad bouwt. Maar een bestuur bouwt niet alleen aan zijn stad. De stad of ruimte wordt gemaakt door tal van mensen buiten de kantoren van de stadsdiensten.

Kijken we rond ons, dan zien we dat er dagelijks letterlijk aan de stad gebouwd en verbouwd wordt, verhard en onthard wordt, gekapt en geplant wordt. Er wordt geboerd, natuur ontwikkeld en beschermd. Inwoners richten hun woonplek in, ondernemers starten bedrijven, ontwikkelaars werken samen met ontwerpers aan het aanbod op de vastgoedmarkt, onderwijs- en zorginstellingen bouwen campussen uit, verenigingen bouwen aan ruimte voor vrije tijd en ontmoeting … Met velen samen maken we – als ruimtemakers - de stad.

Daarom maakten we het BRB niet alleen. Het is ontstaan door gesprek en door dialoog met tal van actoren of ruimtemakers, uit het op tafel leggen van ruimtelijke vraagstukken en zoeken naar antwoorden daarop. Daarom werden middenveldorganisaties betrokken want zij vertegenwoordigen al die mensen die mee de ruimte in deze stad maken: ondernemers, ontwikkelaars, architecten, verenigingen, boeren, natuurbeschermers, bezoekers …

De strategische visie als gespreksopener

Het gesprek opende in februari 2022 met de strategische visie in de conceptnota. Het gesprek startte met een workshop met stadsdiensten in februari 2022 en ging verder buiten de kantoren van de stadsdiensten met een workshop met het middenveldsorganisaties in april 2022. We brachten in kaart waar de 5 ambities van de strategische visie konden landen in de Brugse ruimte en welke actoren moeten betrokken worden om de ambities zo goed mogelijk te realiseren.

Rond werktafels, georganiseerd volgens de vijf ambities, dachten mee: stadsdiensten (Openbaar Domein, Mobiliteit, Werken & Ondernemen, Sport, Toerisme, Centrummanagement, Hoofdcoördinator, Klimid, Omgevingsvergunningen, Strategische Cel, Facilitair Beheer, Monumentenzorg, Jeugd, Wonen, Planning, Eigendommen …), Boerenbond, Vlaamse Landmaatschappij, Natuurpunt, Groen VZW, GECORO, De Republiek, Agentschap Onroerend Erfgoed, Provinciale Ontwikkelingsmaatschappij, Netwerk Architecten Vlaanderen, Vastgoed Dewaele, Logia, Agentschap Natuur en Bos, Archipel, Erfgoedforum VZW, Toerisme Vlaanderen, Unie van Zelfstandige Ondernemers, Jeugdraad, Sociaal Culturele Raad, Sport Vlaanderen, Entrepot, GO Onderwijs, Karel de Goede Scholengemeenschap, Cultuurcentrum, Hotels Brugge, Port of Antwerp-Bruges, de Hogeschool West-Vlaanderen, KU Leuven, VIVES Hogeschool, VOKA (Vlaams netwerk van ondernemingen), De Lijn, WVI (West-Vlaamse Intercommunale), Samenhuizen VZW, Provincie West-Vlaanderen, Vivendo, Viro VZW, Oranje VZW, Avansa, Seniorenadviesraad, OKRA (vereniging van, voor en door 55-plussers) …

De strategische visie in de conceptnota was publiek vanaf 28 maart tot en met 26 mei 2022. Een huis-aan-huis bedeelde brochure bracht de strategisch visie via de brievenbus tot bij alle Bruggelingen en nodigde uit om mee te denken over de toekomst van de stad.

Een toekomstbeeld aan de hand van vijf beleidskaders

Het opzet van de beleidskaders volgde uit de twee workshops met de stadsdiensten en met het middenveld in februari-april 2022, uit de reacties op de conceptnota tijdens de publieke raadpleging van 28 maart tot en met 26 mei 2022, uit het advies van de GECORO en uit de reacties van de buurgemeenten, het departement en de deputatie op de conceptnota. Vijf thema’s legden de basis voor vijf beleidskaders: ‘open ruimte puzzel’, ‘toekomstgericht woonweefsel’, ‘dynamische wijkcentra’, ‘toekomstgerichte bedrijvigheid’ en ‘transformatieplekken’.

De inhoud van de vijf beleidskaders is mee vorm gegeven in vijf workshops eind augustus - begin september 2022 met vijf teams van stadsdiensten en middenveldorganisaties. De workshops gingen door op locaties die in relatie staan met het thema van het beleidskader. Elke workshop werd ingeleid door een extern spreker die inspireerde met voorbeeldprojecten en -trajecten buiten Brugge om daarna aan de hand van cases in Brugge het beleidskader verder uit te werken.

Toekomstgericht weefsel

De workshop rond het thema ‘toekomstgericht woonweefsel’ vond plaats in Bibliotheek De Garve te Sint-Jozef, een woonwijk die als voorbeeld kan dienen voor veel wijken in Brugge. De centrale vraag luidde: hoe kunnen we op een toekomstgerichte manier nadenken over ons huidig woonbestand, zowel op schaal van de woning als op schaal van een wijk ? De workshop werd ingeleid door spreker Bart Biermans (HUB architecten) die ons vanuit zijn werk voor de Toolbox Dorpse Architectuur de handvaten meegaf om op een toekomstgerichte manier te kijken naar ons huidig woonbestand. Hoe maken we onze woonomgevingen toekomstgericht? Kunnen we andere woonvormen bedenken die een antwoord bieden op de huidige en toekomstige (woon)vraag van de Bruggelingen?

Rond de tafel waren aanwezig: Saar Alliet (Samenhuizen VZW); Nick Coeman (Vastgoed Dewaele); Kathleen Maes (Werken en ondernemen); Ingeborg Timmerman (Cel Lokaal Sociaal Beleid); Marc Leonard (Woondienst); Jane Jooris, Jeroen Vansteenkiste en Sabine Liebaert (Omgevingsvergunningen); Bart Biermans (HUB architecten); het BRB studieteam.

Toekomstgerichte campussen

De workshop rond het thema ‘toekomstgerichte campussen’ vond plaats in het Politiehuis. Een locatie tussen stad en haven, waar de relatie tussen stad en industrie voelbaar wordt. De workshop ging er dieper in op de toekomst van de Brugse gespecialiseerde bedrijventerreinen en hoe we ook daar zoveel mogelijk kunnen inzetten op ruimtelijk rendement en goed nabuurschap: wat betekenen deze plekken voor de stad en omgekeerd? Rien Gellynck en Dieter Van Acker (Veneco) reikten als inleidende sprekers voorbeelden aan vanuit hun praktijk.

Rond de tafel waren aanwezig: Lut Laleman (Werken en Ondernemen); Kathy Daneels (WVI); Jinne Wijnnobel (WVI); Dieter Coussée (VOKA); Ghanima Van de Venne (PoAB); Kim Versteghe en Julie Dupont (Omgevingsvergunningen); Rien Gellynck en Dieter Van Acker (Veneco); het BRB studieteam

Transformatieplekken

Middenin de stationsomgeving, vond de workshop ‘transformatieplekken’ plaats. Deze ging over grotere, strategische stadsprojecten. Stationsomgeving, Kaaidistrict, Zeebrugge,… zijn de eersten in de rij. Deze plekken moeten zorgen voor de realisatie van de strategische visie in geconcentreerde vorm. Hiervoor moeten we als Stad een rol als procesregisseur opnemen, met en door de Stad. Peter Tanghe (Stad Kortrijk) reikte hier als spreker zijn ervaring van het Kortrijk Weide project aan, waarna we dit vervolgens linkten aan de Brugse realiteit.

Rond de tafel waren aanwezig: Maarten Vansteenhuyse (Openbaar Domein); Steve Demulder (Hoofdcoördinator); Céline Savaete, Kim Versteghe, Lisa Hinnekint en Sabine Liebaert (Omgevingsvergunningen); Bart Geernaert (De Republiek); Koen Timmerman (Strategische cel); Peter Clauwaert (Klimid); Peter Tanghe (Stad Kortrijk); het BRB studieteam

Open ruimte

De toekomst van de open ruimte in en rond Brugge, was het onderwerp van de workshop rond het thema ‘open ruimte puzzel’. Die vond plaats in Hoeve Hangerijn, een interessante plek voor het open ruimte verhaal. Zowel vanuit haar planningscontext, haar missie en (sociaal) doel. Ward Verbakel (Plusoffice Architecten) leidde in met het voorbeeld van de Gentse Groenklimaatassen om ook vanuit een andere blik te kijken naar de Brugse open ruimte: hoe kan Brugge haar open ruimte zoveel mogelijk behouden en structureel inzetten? Kunnen we nadenken over structuren die een groenblauw raamwerk vormen tussen de Groene Gordel en de binnenstad, en op welke manier zetten we deze in om zowel een antwoord te bieden op de steeds groter wordende (klimaat)uitdagingen als de nood om aangename leefomgevingen voor de Bruggeling te creëren?

Rond de tafel waren aanwezig: Wesley Lanckriet (NAV); Paul De Graeve (Natuurpunt), Astrid Deneire en Anne-Sophie Vandevoorde (Boerenbond); Annelies Saron, Jeroen Vansteenkiste en Céline Savaete (Omgevingsvergunningen); Maarten Vansteenhuyse en Rebecca Devlaeminck (Openbaar Domein); Ward Verbakel (Plusoffice Architecten); het BRB studieteam

Dynamische wijkcentra

De vijfde workshop ging over ‘dynamische wijkcentra’: plekken die uitnodigen tot ontmoeting, waar centrale dynamiek en collectiviteit het vertrekpunt zijn, en die bereikbaar zijn voor de Bruggeling. Als het ware brandpunten in de wijken, onder de symbolische kerktoren. Plekken waar de wijk samenkomt, waar altijd iets te beleven valt. Tijdens de workshop gaf Liesbeth Bultinck (Stad Gent, dienst Stedelijke Vernieuwing) inzichten over het bestaande instrumentarium in Gent zoals wijkstructuurschetsen en planningstools. Dit werd aangevuld met de expertise van Els Van Meerbeek (Carton 123 architecten) die meer uitleg gaf over de ontwikkeling van de Standaertsite in Gent, een wijk- of gemeenschapscentrum dat vanuit een interessant planningsproces en middenin de stad opgezet werd.

Rond de tafel waren aanwezig: Nele Mens (Oranje VZW); Wannes Fremaut (Entrepot); Bart Geernaert (De Republiek); Frieke Sypré en Kaat Vandenberghe (Omgevingsvergunningen); Alana Boone (Cel Lokaal Sociaal Beeld), Ramona Nicolaescu (Facilitair Beheer), Lien Dereere (Vrijwilligerscentrale), Liesbeth Bultinck (Stad Gent), Els Van Meerbeek (Carton 123 architecten); het BRB studieteam

Zo zijn de beleidskaders ontstaan door gesprek en dialoog met tal van mensen en is het ontwerp BRB een werk van coproductie.

We vertelden het verder tijdens het openbaar onderzoek

Het ontwerp BRB was publiek vanaf 26 april tot en met 24 juli 2023. We wilden het verhaal achter het ontwerp BRB verder vertellen en willen veel mensen inspireren. Omdat ruimte maken, samenwerken is.

Een huis-aan-huis bedeelde brochure bracht de beleidskaders via de brievenbus tot bij alle Bruggelingen, samen met een uitnodiging voor de infomarktdagen.

Er waren vijf infomarktdagen, waar je tussen 10.00 en 20.00 uur vrij kan binnenlopen:

• Op 30 mei 2023 in het Gemeenschapshuis Zeebrugge, Marktplein 12, 8380 Zeebrugge
• Op 5 juni 2023 in het Brugse Vrije, Goudlederbehangzaal, Burg 11, 8000 Brugge
• Op 6 juni 2023 in cultuurcentrum Daverlo, Dries 2, 8310 Assebroek
• Op 8 juni 2023 in cultuurcentrum De Dijk, Blankenbergse steenweg 221, 8000 Sint-Pieters
• Op 13 juni 2023 in wijkcentrum Xaverianen, Xaverianenstraat 13/003, 8200 Sint-Michiels

De brochure maakte de link naar deze webpagina en de zes kortfilmpjes die de strategische visie en beleidskaders in beeld brengen.

Het openbaar onderzoek was de proef op de som bij het brede publiek, iedereen kon reageren. We kregen 106 reacties van burgers, middenveldorganisaties, verenigingen. Er werd een advies ontvangen van de Deputatie West-Vlaanderen en van de gemeenten Zedelgem, Beernem, Zuienkerke en Oostkamp.

Naar een finaal BRB

Op basis van de reacties en adviezen die tijdens het openbaar onderzoek ontvangen werden, werkten we verder en werd het BRB gefinaliseerd tot het document zoals het op 18 december 2023 definitief is vastgesteld door de gemeenteraad.