Onroerend erfgoedbeleid in Brugge

Vandaag zorgen voor gisteren en morgen. Met deze zin start het recent opgemaakte beleidsplan onroerenderfgoedzorg. Brugge ademt erfgoed en staat internationaal bekend als een van de best bewaarde historische steden. Minstens even belangrijk is het vele onroerend erfgoed rond die historische stad. De stad is een pionier op het vlak van erfgoedzorg. Brugge heeft een zeer lange traditie bij het ondersteunen van erfgoedrestauraties, heeft een lange traditie op het vlak van archeologie en integreerde zijn erfgoedzorg in de jaren 70 al in het ruimtelijk beleid. Het structuurplan voor de binnenstad, opgemaakt in 1976, ademt erfgoed. 

Brugge telt heel wat beschermde monumenten, stads- en dorpsgezichten, cultuurhistorische landschappen en archeologische sites. Heel wat gebouwen, landschappen en archeologische sites zijn opgenomen in een vastgestelde inventaris. Dat erfgoed vormt de kern van het beleid. 

De wijze waarop we zorg dragen voor dat erfgoed is vervat in het erfgoedbeleidsplan, dat in 2022 goedgekeurd werd. 

De Stad integreert de erfgoedzorg in het ruimtelijk beleid. Zo ligt er in de stedenbouwkundige verordening een belangrijke klemtoon op erfgoed. De stad adviseert eigenaars ook over niet verguningsplichtige werken, geeft restauratiepremies en voert onderzoek uit. De stad heeft ook een lange traditie over het participeren aan de openmonumentendagen. Ze laat zich begeleiden door de Raadgevende Commissie Stedenschoon. 

Sinds 1 juli 2023 is Brugge een erkende onroerenderfgoedgemeente. Ze kreeg deze erkenning van de Vlaamse overheid. Een erkende onroerenderfgoedgemeente bouwt een eigen kwaliteitsvol erfgoedbeleid uit voor het archeologisch, bouwkundig en landschappelijke erfgoed op haar grondgebied. Ze doet dat complementair aan het beleid van de Vlaamse overheid. Vind meer info over erkende onroerenderfgoedgemeenten.

Een erkenning gaat gepaard met het overnemen van enkele taken van de Vlaamse overheid: 

• Geven van toelatingen voor handelingen aan beschermd erfgoed waarvoor geen omgevingsvergunning vereist is en instaan voor de opvolging van deze toelatingen.
• Akte nemen van archeologienota's en nota’s of er voorwaarden aan koppelen. Dat gebeurt ook wanneer Brugge zelf een vergunningsaanvraag voorbereidt.
• Toelatingen geven voor archeologisch vooronderzoek met ingreep in de bodem.
• Een register bijhouden van de toelatingen, bekrachtigingen en aktenames van archeologienota's en nota's.
• Inventariseren van het bouwkundig en landschappelijk erfgoed en stimuleren van het duurzaam behoud en beheer.
• Afbakenen van een Gebied Geen Archeologie of GGA.
• Erkende onroerenderfgoedgemeenten hebben de taak om aan handhaving te doen en een gemeentelijk verbalisant te hebben.
• Inventarissen van bouwkundig en landschappelijk erfgoed officieel vaststellen en er toelatingsplichten aan koppelen.

Brugge maakt sinds 2016 deel uit van een intergemeentelijke Onroerenderfgoeddienst. Ook dat is een instrument dat door de Vlaamse overheid in stelling is gebracht. De IOED ontvangt voor zijn werking subsidies van de Vlaamse overheid. De IOED bouwt een werking uit voor Brugge, Beernem, Damme, Jabbeke, Knokke-Heist, Oostkamp, Torhout en Zedelgem. Ze ondersteunt elk van die gemeentes met alles wat met onroerend erfgoed te maken heeft en complementair aan de expertise die aanwezig is bij de betrokken gemeente of stad. Voor Brugge werkt ze dus nauw samen met de dienst Monumentenzorg en Erfgoedzaken en met de Stadsarcheoloog. De IOED staat ook in voor het beheer van onroerenderfgoeddepot “de pakhuizen”.

Brugge is werelderfgoedstad. Het is de internationale organisatie UNESCO van de Verenigde Naties die bepaalt wat werelderfgoed is. Iets kan maar werelderfgoed zijn als het uitzonderlijk is, uniek en zo belangrijk voor de wereld dat het behouden moet blijven en doorgegeven aan toekomstige generaties. Brugge is 3 keer werelderfgoed:

• Het begijnhof is werelderfgoed sinds 1998
• Het Belfort is werelderfgoed sinds 1999
• De historische binnenstad van Brugge is werelderfgoed sinds 2000

Brugge kon dat maar worden door de jarenlange inspanningen voor het erfgoed. Het werelderfgoedstatuut betekent ook dat er zorg moet gedragen worden voor dat erfgoed. Zorg dragen en, een toekomstvisie uitstippelen gebeurt in plannen. Het managementsplan is het richtinggevend document dat dat beheer stuurt.