Lokale Open Data Economie (LODE)
Maak je wel eens gebruik van informatie die Stad Brugge biedt? Of ben je van plan dat te doen? Open data is tegenwoordig niet meer weg te denken uit de overheidswereld. Stad Brugge werkt samen met Stad Gent aan het LODE-project (Lokale Open Data Economie), waarbij we vooruitkijken en onderzoeken hoe open data de komende tien jaar zowel economisch als maatschappelijk het verschil kan maken.
Het LODE-project wordt mee gefinancierd via het City of Things-programma van het Agentschap Innoveren en Ondernemen van de Vlaamse Overheid.
Project
We zoeken expliciet naar de domeinen, thema’s en samenwerkingsvormen waarbij een open data beleid meerwaarde biedt. In oktober 2022 zijn we van start gegaan en hebben we de stand van zaken in beeld gebracht:
- Best practices uit binnen- en buitenland
- Wettelijk kader
- Voornaamste noden bij gebruikers en data-aanbieders
In een volgende fase gaan we actief het gesprek aan met de stakeholders. We stemmen daarbij af welke gevallen voor algemene gesprekken of bevragingen gekozen wordt en wanneer we overgaan tot diepte-interviews. Deze stakeholders zijn onder meer:
- Open data community
- Stads- en andere overheidsdiensten
- Private bedrijven
- Onderwijs- en onderzoeksinstelling
Wat kunnen we anders doen?
Fase 'marktverkenning' - september 2022 tot december 2022
We hebben een grondig onderzoek uitgevoerd naar de beste werkwijzen, zowel binnen als buiten België, en hebben ook het wettelijk kader onderzocht. Uit dit onderzoek zijn vijf belangrijke uitdagingen naar voren gekomen. Het is belangrijk op te merken dat deze nog geen definitieve conclusies zijn, maar eerder hypotheses die we verder zullen onderzoeken in de volgende fasen van het LODE-project.
-
Open data bloeit op datacultuur
Open data is het resultaat van onze interne dataverwerking, waarbij zowel openbare als interne gegevenssets worden gebruikt. We zorgen voor verantwoordelijkheden, opleidingen en intern draagvlak om dit te ondersteunen. Het is essentieel dat de organisatie beschikt over data-geletterdheid, data-bewustzijn en volwassen data-eigenaarschap. Hierdoor kunnen we de beschikbare data delen, beschermen en vertrouwen.
-
Ken de gebruikers
Laat zien hoe data opnieuw wordt gebruikt. Ondanks het open karakter van open data, blijft het hergebruik vaak onbekend. Veel steden houden contactgegevens van hergebruikers bij.
-
Verken de opportuniteiten bij het publiceren van extra datasets
Open data wordt vaak gezien als iets dat voornamelijk wordt aangeboden en vrijblijvend is. Toch liggen er mogelijkheden om meer te bereiken door samen te werken met partners en verder te bouwen op deze data. Een inspirerend voorbeeld hiervan is het AMdEX project in Amsterdam en het nationale open data actieplan, waarbij gebruik wordt gemaakt van waardevolle datasets.
-
Formaliseer de open data werking
Open data wordt vaak naast de reguliere taken uitgevoerd. Het is belangrijk om de verantwoordelijkheid voor openheid van data toe te wijzen aan een interne afdeling of externe partij. Daarnaast is het essentieel om op hoger managementniveau opvolging te garanderen.
-
Werk samen met de externe stakeholders
Houd gebruikers op de hoogte met succesverhalen, persberichten en bijeenkomsten. Luister naar hun feedback en interesses via evenementen en cocreatie om mogelijke samenwerkingen te verkennen.
Wat wil jij kunnen doen met open data?
Fase 'verkennen vraagzijde' - december 2022 tot april 2023
In januari 2023 starten we een dialoog met de stakeholders. Deze zijn de open data community met onder meer:
- Burgers
- Organisaties (burger- en beroepsorganisaties … ) en vzw’s
- Stads- en andere overheidsdiensten
- Private bedrijven
- Onderwijs- en onderzoeksinstellingen
Waar kunnen open data écht het verschil maken?
Fase 'bepaling meerwaardegebieden' - april 2023 tot juli 2023
We willen de grootste meerwaarde realiseren op bepaalde thema's door samen te werken met relevante partners. Tijdens het LODE-project hebben we al enkele belangrijke conclusies getrokken over welke thema's geschikt zijn voor datagedreven samenwerking. We willen vooral focussen op die gebieden waar data echt het verschil kunnen maken voor onze stad. Door samen te werken met verschillende actoren en gebruik te maken van data, kunnen we de stad helpen verbeteren en oplossingen voor belangrijke uitdagingen vinden.
Momenteel zijn we bezig met het selecteren van twee cases waarin we verder kunnen gaan met het ontwikkelen van datagedreven oplossingen. We geloven sterk dat we veel kunnen leren over hoe we deze aanpak het beste kunnen benutten door te beginnen en te experimenteren. Zo willen we concrete resultaten behalen en Brugge samen met onze partners nog beter maken.
Hoe kunnen Gent en Brugge met data de stad maken?
Fase 'beleidsaanbevelingen en rapporten' - augustus 2023 tot november 2023
Wat leerden we uit de verkennende fasen? En wat betekent dit voor het open data beleid?
Aan de slag!
Fase 'opmaak draaiboek' - november 2023 tot mei 2024.
We passen wat we geleerd hebben toe in twee echte situaties. Zo brengen we theorie in de praktijk en kunnen we opnieuw leren. We voegen het samen in een draaiboek, voor onszelf en voor andere steden.
Wat zijn de resultaten?
Uitdagingen
Het onderzoek toont enkele uitdagingen voor Open Data. Zo is er momenteel weinig zicht op datanoden en -behoeften en gerealiseerde meerwaarde. Dat zorgt ervoor dat Open Data vooral bepaald worden door de aanbieders en eerder vrijblijvend zijn.
Bovendien ontbreekt een duidelijke (bovenlokale) visie rond Open Data. Als we de rollen en verantwoordelijkheden duidelijk vastleggen, gaan we de heersende vrijblijvendheid tegen. Verder zijn er investeringen nodig in de capaciteit van de Open Data werking.
Aanbevelingen
Om de uitdagingen op te lossen, geeft het rapport een reeks aanbevelingen. Die zijn gericht aan de lokale besturen en gekoppeld aan adviezen voor de bovenlokale overheid.
Het rapport in een notendop
Wat deden we?
Steden verzamelen veel data. Die data kunnen veel betekenen wanneer we ze delen met burgers, ondernemingen, onderwijs en andere overheden. In de toekomst willen we dat effectiever doen.
Hoe kunnen we dat doen? Om die vraag te beantwoorden, deden we een marktverkenning van het data-aanbod en een bevraging van de data-gebruikers.
Vaststelling: we kunnen meer bereiken met Open Data
Wat we nu doen
- Steden gaan zelf aan de slag met (eigen) data
- Ze werken samen met lokale partners en de gemeenschap
- Steden realiseren lokale meerwaarde
Wat we nog kunnen doen
- Datasets standaardiseren
- Resultaten bereiken buiten lokale ecosysteem
- Grotere economische meerwaarde creëren
- Structurele samenwerkingen uitbouwen
Diagnose: wat gaat mis?
Welke drempels ervaren gebruikers?
De Open Data-platformen zijn gekend of worden gevonden. Maar:
- Bezoekers vinden er niet altijd de data die ze zoeken.
- De kwaliteit van de data is soms te laag.
- Soms zijn nog (te) veel bewerkingen op de data nodig.
Welke voorkeuren hebben gebruikers?
- Gebruikers verkiezen kwaliteit boven kwantiteit.
- Ze willen kunnen samenwerken met de steden.
- Datasets moeten beleidsrelevant zijn, in plaats van ad hoc te worden vrijgegeven.
Welke data vinden gebruikers interessant?
- Vooral vraag naar data over mobiliteit en omgeving.
- Deze thema’s leven Europees in de 'twin transition', ofwel het samenspel tussen digitalisering en verduurzaming.
Oplossing: wat kunnen we doen?
Verhoog de datakwaliteit
De kwaliteit van de data moet hoger. Vandaag publiceren steden data doorgaans alleen en ad hoc. Deze vrijblijvende aanpak levert te weinig kwaliteitsvolle data op. Steden moeten daarom datasets kiezen om in hoge kwaliteit te publiceren.
Dit sluit niet uit dat steden datasets van mindere kwaliteit publiceren. Zo zie je als bezoeker wat mogelijk is. We communiceren dan wel duidelijk over de kwaliteit.
Ga voor gerichte impact
Steden en partners moeten duidelijk stellen waar ze het verschil willen maken met Open Data. Die keuzes stemmen we af op de doelstellingen van ons beleid.
Werk samen binnen de stad
Steden werken nog te weinig samen met anderen. Daardoor stopt het verhaal al snel bij data online zetten. Open Data is een dialoog, geen eenrichtingsverkeer. Samenwerken met anderen zorgt ervoor dat data echt het verschil kunnen maken.
Investeer in Open Data
Open Data kost tijd en geld. We moeten er ons als stad op organiseren. Een focus op kwaliteit, samenwerking en de link met de beleidsdoelen versterken die nood.
Werk samen met andere lokale besturen
Het potentieel groeit wanneer meerdere steden samenwerken rond datasets. We reiken dan ook de hand naar andere steden om lokale data te combineren.
Gebruik schaalvergroting als katalysator
Economische meerwaarde op grotere schaal vraagt om samenwerking, coördinatie en promotie op een hoger niveau. Dat kan Vlaams, Belgisch of zelfs Europees.
En wat nu?
Nu het eindrapport er is, gaat het LODE-project haar laatste fases in. Die zien er als volgt uit:
Opmaak draaiboek
Aan de hand van het eindrapport maakten we een praktisch draaiboek. Het is een gebruiksvriendelijk hulpmiddel op maat van Vlaamse lokale besturen met inzichten, geleerde lessen en aanbevelingen.
Testcase(s) Open Data aanbod
Op basis van de bevindingen en aanbevelingen uit het rapport, werken we enkele testcases uit. Hierbij gebruiken we Open Data volgens wat we leerden uit het rapport.
Nieuw beleid Open Data
De steden Gent en Brugge werken elk een nieuw beleid uit rond Open Data. Daarmee gaan we de komende jaren aan de slag.
Waar lees ik meer?
Kan je niet wachten om je te verdiepen in alle resultaten? Goed nieuws! Je kan het volledige rapport hieronder lezen.
Iets fout of onduidelijk op deze pagina?
Laat het ons weten