Oppompen van grondwater bij bouwwerken

Studies tonen aan dat onze (grond)watervoorraden onder druk komen en de frequentie van langdurige droogteperiodes stijgt. Tijdelijke bronbemalingen voor de verwezenlijking van bouwkundige werken, waarbij de grondwatertafel verlaagd wordt, kunnen de effecten van droogte versterken. 

Bemalingen moeten daarom beperkt worden in diepte en tijdsduur tot het strikt noodzakelijke voor de constructie van het beoogde bouwwerk. Daarnaast is het ecologisch (en maatschappelijk) niet langer verantwoord om opgepompt grondwater integraal te lozen in de openbare riolering.

De impact van een bemaling op de omgeving (door verdroging, zettingen, verzilting of migratie van verontreiniging) kan vaak vermeden worden door het uitvoeren van een degelijk vooronderzoek. Uit de praktijk blijkt dat dit onvoldoende gebeurt. Vaak ontbreekt een effectenbespreking in het aanvraagdossier of wordt het effect onderschat. Het opmaken van een eenduidig kader, voor de behandeling van zowel vergunningsplichtige bemalingen als meldingsplichtige bemalingen, is essentieel. De opmaak van dergelijk kader is belangrijk voor alle betrokken partijen: vergunningverlener, bouwheer, uitvoerder en handhavers.

Op 31 maart 2023 heeft het college van burgemeester en schepenen het “Behandelings- en toetsingskader bemalingen Stad Brugge” goedgekeurd. Het opgemaakte kader omvat een leidraad voor de opmaak van het vereiste bemalingsonderzoek en stoelt op de beleidsvisie van het stadsbestuur om het grondwater en de bomen in Brugge optimaal te beschermen. Dit kader moet gehanteerd worden door iedere aanvrager en geldt als toetsingskader voor de gemeentelijke omgevingsambtenaren en dossierbehandelaars.

Om de impact op de omgeving te beperken, moet voor elke bemaling afgetoetst worden op welke manier het netto opgepompte debiet kan beperkt worden, of een nuttige toepassing van het bemalingswater mogelijk is, alsook de verschillende lozingsmogelijkheden.

Vanuit de stad wordt erover gewaakt dat wanneer een bemaling noodzakelijk is, er maximaal ingezet wordt om het grondwater in eerste instantie zoveel mogelijk terug in de grond te brengen. Bemalingswater moet, voor zover dit met toepassing van beste beschikbare technieken mogelijk is, zoveel mogelijk terug in de grond worden ingebracht. Het retourneren van opgepompt grondwater in dezelfde watervoerende laag geniet absoluut de voorkeur. Wanneer het toepassen van een retourbemaling (technisch) niet uitvoerbaar is, kan het bemalingswater herinfiltreerd worden door gebruik te maken van infiltratieputten, infiltratiebekkens of infiltratiegrachten.

Wanneer dat niet (volledig) in de bodem kan geretourneerd of geïnfiltreerd worden, dienen de mogelijkheden om voldoende kwalitatief bemalingswater in oppervlaktewater te lozen onderzocht te worden, hetzij direct of hetzij via de regenwaterafvoer. En pas wanneer dat niet volledig kan, blijft een lozing op de vuilwaterriool als laatste optie over.

Indien bemalingswater niet terug in dezelfde watervoerende laag kan geretourneerd worden, moet er in bepaalde gevallen wel nog de mogelijkheid geboden te worden om het bemalingswater aan te bieden derden. Bekijk meer informatie over hergebruik van bemalingswater.

Als er een vermoeden is van PFAS-verontreiniging, ook wanneer de site zich niet bevindt binnen een no regret-zone, moet er bijkomend onderzoek uitgevoerd worden. In afwachting van meer duidelijkheid rond de haalbaarheid van een doorgedreven zuivering vanuit Vlaanderen (in functie van de uitkomst van het BBT-onderzoek), moet elke lozing van PFAS-houdend bemalingswater zo ver mogelijk gesaneerd worden.

Het uitvoeren van peilgestuurde bemalingen is verplicht in volgende gevallen:

• Projecten bronbemalingen klasse 2 (voor aanvragen ontvangen vanaf 1 mei 2023)
• Bemalingen in kader van (her)aanleg van openbare nutsvoorzieningen (voor aanvragen ontvangen vanaf 1 mei 2023)
• Projecten meldingen klasse 3 waarin het netto debiet meer dan 10.000 m³ bedraagt (voor aanvragen ontvangen vanaf 5 augustus 2023)
• Alle aanvragen voor projecten waarbij een kwetsbaar gebied binnen de invloedstraal van de bemaling gelegen is (voor aanvragen ontvangen vanaf 1 mei 2023)

Wanneer een bronbemaling een schadelijk effect kan hebben op het waardevolle groen in de omgeving, moet een boomeffectanalyse toegevoegd worden aan het dossier. De effectieve werken moeten vervolgens door een ETT-boomverzorger opgevolgd worden waarbij de nodige maatregelen genomen worden overeenkomstig de opgemaakte studie. De bemaling moet maximaal uitgevoerd worden buiten het groeiseizoen (van 31 oktober tot 1 maart).

Het plaatsen van een beluchtings- en ontijzeringsbak is verplicht bij iedere type lozing van bemalingswater naar de omgeving of riool. Afhankelijk van het gehalte zwevende stoffen is het mogelijk dat er bijkomend wordt opgelegd om een bezinkbak te plaatsen.